Ey insanlar! Rabbiniz tektir, babanýz tektir. Hepiniz Âdem'den türediniz, Âdem de topraktandýr. Allah katýnda en üstününüz, en çok sakýnanýnýzdýr. Bir Arap'ýn, Arap olmayana takvadan(Allah'a karþý yüksek sorumluluk bilincinden) baþka üstünlüðü yoktur.  

Veda Hutbesi

Hamd Allah'a özgüdür. Ona hamdederiz, ondan yardým isteriz. Ondan baðýþlanma dileriz, ona yöneliriz. Nefislerimizin kötülüklerinden ve kötü davranýþlarýmýzdan Allah'a sýðýnýrýz. Allah kimi doðruya eriþtirirse, kimse onu saptýramaz. Kimi de saptýrýrsa, kimse onu doðruya eriþtiremez. Allah'tan baþka tanrý olmadýðýný, tek ve ortaksýz olduðunu kabul ederim. Muhammed'in onun kulu ve elçisi olduðunu kabul ederim.

Ey Allah'ýn kullarý! Size Allah'tan sakýnmanýzý öðütlerim. Size, Ona itaati tavsiye ederim. Sözlerime en iyisiyle baþlamak isterim.

Ey insanlar! Beni dinleyin, size açýklayayým. Çünkü bilemem, belki de bu yýldan sonra, bu yerde sizinle buluþamayabilirim.

Ey insanlar! Kanlarýnýz(yaþama hakkýnýz), mallarýnýz, haysiyet ve þerefleriniz, Rabbinizle buluþacaðýnýz güne dek, bu ayda, bu yerde, týpký bugününüz gibi, birbirinize haramdýr(birbirinize karþý korunmuþtur). Acaba size olayý bildirmiþ bulunuyor muyum? Allah'ým sen tanýk ol.

Kimin yanýnda bir emanet varsa bu emaneti sahibine geri versin.

Cahiliye ribasý kaldýrýlmýþtýr. Ancak anaparalarýnýz sizindir. Ne siz haksýzlýk edeceksiniz, ne de size haksýzlýk edilecektir. Allah bundan böyle riba olmayacaðýný buyurdu. Kaldýracaðým ilk riba amcam el-Abbas bin Abdilmuttalib'in ribasýdýr.

Cahiliye kanlarý(kan davalarý) kaldýrýlmýþtýr, kaldýracaðým ilk kan davasý, Âmir bin Rebîa bin el-Hâris bin Abdilmuttalib'in kan davasýdýr.

Cahiliye devrinin hükümet görevleri Kâbe muhafýzlýðý(sidâne) ve hacýlarý sulama(sikâye) dýþýnda, kaldýrýlmýþtýr.

Taammüden(bilerek) adam öldürmenin cezasý, kýsastýr. Taammüden öldürmeye benzeyen cinayet, sopa ve taþla öldürmedir. Cezasý yüz devedir. Kim daha fazlasýný isterse, o cahiliyye insanlarýndandýr. Acaba size iletmiþ bulunuyor muyum? Allah'ým, sen tanýk ol.

Þu halde ey insanlar! Þeytan, bu ülkenizde tapýnýlmaktan ümit kesmiþ bulunuyor. Ancak, bunun dýþýndaki önemsiz gördüðünüz davranýþlarýnýzda, sözünün dinlenmesinden hoþnut olacaktýr.

Ey insanlar! "Sapýtmak için haram aylarýn yerlerini deðiþtirip geciktirmek, küfürde gerçekten ileri gitmektir. Ýnkâr edenler, Allah'ýn haram kýldýðý aylarýn sayýsýna uydurmak için onu bir yýl helal bir yýl haram sayarlar."(Tevbe, 9/37) Böylece Allah'ýn helal kýldýðýný haram sayýyorlar. Oysa zaman, Allah'ýn gökleri ve yeri yarattýðý günkü gibi akýp durur. "Allah'a göre aylarýn sayýsý on ikidir. Bunlardan dördü haramdýr." (Tevbe, 9/36) Üç tanesi peþpeþedir, bir tanes tektir: Zulka'de, Zulhicce, Muharrem ve Mudar'ýn Cumadî(l'ahir) ile Þaban arasýndaki Recep ayýdýr. Acaba size iletmiþ bulunuyor muyum? Allah'ým, sen tanýk ol.

Þunu belirteyim ey insanlar! Kadýnlarýnýzýn sizde hakký, sizin de kadýnlarýnýzda hakkýnýz vardýr. Sizin onlardaki hakkýnýz, döþeðinizi sizden baþkasýna çiðnetmemeleri, hoþlanmadýðýnýz kiþileri izniniz olmadan eve sokmamalarý ve çirkin davranýþta bulunmamalarýdýr. Þayet yaparlarsa, Allah onlarý engellemenize, yataklarý ayýrmanýza ve hafifçe vurmanýza izin vermiþtir. Bunlardan vazgeçer ve itaat ederlerse, herkesçe makul(normal) bilinen ölçülerde rýzkýný ve giyimini saðlamak borcunuzdur. Kadýnlara iyi davranmalýsýnýz. Çünkü onlar size sýðýnmýþlardýr, kendileri için hiçbir þeye sahip deðillerdir. Siz onlarý Allah emaneti olarak aldýnýz. Allah adýný anarak onlarýn namuslarýný helal ediniz. Kadýnlar konusunda Allah'tan sakýnýn, onlara iyi davranýn. Size iletmiþ bulunuyor muyum? Allah'ým sen tanýk ol.

Ey insanlar! Mü'minler kardeþtir. Kimseye kardeþinin malý, gönül rýzasý olmadýkça, helal olmaz. Size iletmiþ bulunuyor muyum? Allah'ým sen tanýk ol.

Benden sonra birbirini boðazlayan kâfirler olmayýn. Size öylesini býrakýyorum ki, sýmsýký sarýlýrsanýz, asla sapýtmazsýnýz; Allah'ýn kitabý ve Peygamberinin sünneti. Size iletmiþ bulunuyor muyum? Allah'ým sen tanýk ol.

Ey insanlar! Rabbiniz tektir, babanýz tektir. Hepiniz Âdem'den türediniz, Âdem de topraktandýr. Allah katýnda en üstününüz, en çok sakýnanýnýzdýr. Bir Arap'ýn, Arap olmayana takvadan(Allah'a karþý yüksek sorumluluk bilincinden) baþka üstünlüðü yoktur. Size iletmiþ bulunuyor muyum? Dediler ki: Evet. Dedi ki: Burada bulunanla bulunmayanlara aktarsýn.

Ey insanlar! Allah, her mirasçýnýn, mirastaki payýný belirlemiþtir. Vasiyet üçte birden fazlasýnda olmaz. Çocuk döþeðe(babaya) aittir. Zina edenin cezasý taþlamadýr. Babasýndan baþkasýna mensubiyet öne süren veya efendisinden baþkasýný veli edinen, Allah'ýn, meleklerin ve bütün insanlarýn lanetine uðrasýn. Böylesinin ne nafile ne de farz ibadeti kabul edilir.

Size esenlikler diliyorum...

Kaynak: Muhammed Hamidullah, el-Vesâiku's-Siyasiyye- Hz. Peygamber Döneminin Ýdari-Siyasi Belgeleri, Çev. Vecdi Akyüz, Kitabevi yay.